Arthur C. Danto [1924-2013]
was Johnsonian Professor of Philosophy Emeritus at Columbia University and art critic for The Nation.
To βιβλίο του What Art Is κυκλοφόρησε το 2013.
η ελληνική έκδοση την ίδια χρονιά
Κεφάλαιο 1
Άγρυπνα όνειρα
Ο Κούρος εν προμάχοις ή Κούρος του Κροίσου
530 π.Χ.
[ο Πλάτων έζησε στα τέλη του 5ου-αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. (427 π.Χ. – 347 π.Χ.) ]
από τον έκτο αιώνα πρό Χριστού μέχρι τις αρχές του 20ου η πλατωνική θεωρία της τέχνης ως μίμησης ίσχυε επειδή τα έργα όντως αποσκοπούσαν την ακριβή αναπαράσταση της φύσης
σ. 14
Παρ' όλα αυτά ο συγκεκριμένος κούρος δεν είναι πια προσωπογραφία του οπλίτη που σκοτώθηκε στο άνθος της ηλικίας του, αλλά αναπαράσταση του ιδανικού "τέλειου" οπλίτη...
De Maagd van kanselier Rolin [1435] is een schilderij van de Vlaamse kunstschilder Jan van Eyck
"δεν πρέπει να υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να κοιτάζει κανείς ένα πίνακα και να κοιτάζει από το παράθυρο αυτό που απεικονίζει ο πίνακας" τονίζει ο Αλμπέρτι
Μίμησις λοιπόν το βασικό κριτήριο του τι είναι τέχνη επί αιώνες...
Αναρωτιέμαι όμως αν όντως "φωτογραφικά" απέδωσε ο Βαν Άϊκ αυτό που έβλεπε... ο καγκελάριος Ρολίν
απ' το παράθυρό του!
Il Bacio di Giuda (o Cattura di Cristo) [1303]
Giotto da Bondone
Mπορούμε να πούμε ότι από τον 13ο αιώνα ξαναρχίζει ( από την εποχή της κλασικής αρχαιότητας) η αντιγραφή της οπτικής πραγματικότητας από τον Τζότο
- The Pencil of Nature, 1844
η έλευση της φωτογραφίας
This Race Horse was the first Film ever, filmed in 1878 by Edward Muybridge. Eadweard J. Muybridge (pronounced /ˌɛdwərd ˈmaɪbrɪdʒ/; 9 April 1830 -- 8 May 1904)
κινηματογραφική φωτογράφιση του καλπασμού του αλόγου
1895 κινηματογραφική λήψη
εργάτες σχολάνε από το εργοστάσιο των Lumiere
Ένας από τους ίδιους τους αδελφούς Λυμιέρ σκέφτηκε πως... ο κινηματογράφος δε θα είχε πολύ μέλλον, επειδή πολλοί βρήκαν τη συγκεκριμένη λήψη κουραστική!
Το 1907, με τις "δεσποινίδες της Αβιβνιόν" ο Πικάσο αποδίδει τα "κορίτσια" του πορνείου
με διαφορετικό τρόπο απ' ότι έμοιαζαν
κρύβει όμως τον πίνακα για 20 χρόνια, αφού ακόμη και ο κυβιστής συνάδελφός του Μπρακ είπε όταν τον είδε στο ατελιέ του ότι ο Πικάσο "σέρβιρε στο γεύμα στουπί με παραφίνη!"
La femme au chapeau 1905
Henri Matisse
Έχει προηγηθεί το 1905 στο φθινωπορινό σαλόνι του 1905 ο σάλος με την έκθεση πινάκων των
fauves.
Ο Ματίς κατηγορείται ότι δεν ξέρει να ζωγραφίζει.
Ακόμη και ο Aμερικανός συλλέκτης τέχνης και κριτικός Leo Stein που αγόρασε τον πίνακα δήλωσε "ο πιο αποκρουστικός λεκές χρώματος που έχω δει ποτέ"!
Arthur Dove [1880-1946]
θεωρείται ο πρώτος Αμερικανός αφηρημένος ζωγράφος
The Ten Biggest, No 2 1907
λάδι και τέμπερα σε χαρτί
Hilma af Klint (October 26, 1862 – October 21, 1944)
γιατί δεν αναφέρει ο Ντάντο την αβ Κλιντ ;;;
Woman III 1953
Willem de Kooning.
"οι έντονες πινελιές του ντε Κούνινγκ και των άλλων αφηρημένων εξπρεσιονιστών αφήνουν ίχνη όπως τα σημάδια ενός φρεναρίσματος είναι ίχνη ότι κάποιος πάτησε φρένο" σ. 30
Theo van Doesburg, (1883 – 1931)
1 Composition VIII (The Cow), 1918. 2/3 Studies for composition (The Cow), 1917
το όνομα προφέρεται Τέγιο βαν Ντούζμπερχ
"πώς ένας κυβιστής περνάει από την εικόνα μιας αγελάδας στην αφαιρετική απόδοση"
"αφετηρία ενός αφηρημένου έργου πρέπει να είναι η αντικειμενική οπτική πραγματικότητα" σ.31
Theo van Doesburg
στον πίνακα όμως "κοπέλα με λουλούδι" είναι λιγότερο αφηρημένος
o κλόουν 1934
Roberto Matta
Ο Χιλιανός καλλιτέχνης Roberto Matta [1911 - 2002] επηρέασε αμερικανούς αφηρημένους εξπρεσιονιστές όπως ο Μάδεργουελ που είχε μεγάλη εκτίμηση ιδιαίτερα για τα σχέδιά του. σ. 34
The Liver is the Cock's Comb(1944)
Arshile Gorky
η λυρική αφαίρεση του Αρμενιοαμερικανού Γκόρκι
"μεταμορφώνεται από μανιεριστή σε πρωτότυπο καλλιτέχνη" σ. 36
Nu descendant un escalier n° 2
Marcel Duchamp
To 1912 το "γυμνό που κατεβαίνει τη σκάλα, αρ. 2" δε γίνεται δεκτό στην κυβιστική έκθεση του Παρισιού ως υπερβολικά φουτουριστικό,
αλλά το 1913 παρουσιάζεται στην έκθεση του οπλοστασίου στη Νέα Υόρκη
όπου έκανε πάταγο.
Οι επικριτές βέβαια έγραψαν πως πρόκειται για "έκρηξη σε ξυλουργικό εργοστάσιο". σ. 37
Είχε παρουσιαστεί το 1912 στη Βαρκελώνη στην έκθεση Exposició d'Art Cubista
αλλά χωρίς να εντυπωσιάσει.
φωτογραφία στην εφημερίδα New York Tribune
από την έκθεση Armory Show, 1913
Οι καλλιτεχνικές καινοτομίες προκαλούν αμηχανία. σ. 37
O ρεαλιστής Αμερικανός ζωγράφος Xόπερ διαδηλώνει εναντίον του μουσείου Γουίτνι διότι είναι προκατειλημμένοι υπέρ της αφηρημένης τέχνης.
σ. 38
Peter Fischli David Weiss
UNTITLED 1994-2013
medium: Painted polyurethane, 164 parts
για τον ανυποψίαστο φιλότεχνο, θα μπορούσε να μην πρόκειται για τέχνη αλλά για απλή παρουσίαση υλικών σ. 40
Joseph Beuys
Fat Chair, 1964-1985,
medium: wood, glass, metal, fabric, paint, fat and thermometer
o Γερμανός καλλιτέχνης υποστήριζε πως οτιδήποτε μπορεί να είναι τέχνη...
εμμονή με το... λίπος (καρέκλα με λίπος) σ.40
Robert Rauschenberg
UNTITLED [MONA LISA] 1952
Collage: engravings, printed paper, fabric, paper, pencil, foil paper, and glue on paper
"Ένα ζευγάρι κάλτσες δεν είναι λιγότερο κατάλληλο για έργο τέχνης από υλικά όπως το ξύλο, το νέφτι, το λάδι, ένα κομμάτι ύφασμα." σ.41
Cy Twombly
Untitled (New York City), 1968
o πίνακας αυτός με ορνιθοσκαλίσματα κιμωλίας του Αμερικανού εννοιολογικού ζωγράφου πουλήθηκε
70 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία στο Sotheby’s το 2015...
Ο Σάι Τουόμπλι, τουλάχιστον στα πρώτα του βήματα, επέλεγε για θέμα του μουντζούρες και ορνιθοσκαλίσματα. σ. 43
Ed Reinhardt
ένας πρόδρομος του μινιμαλισμού
Robert Zakanitch
Red Watercolor, 2007, watercolor on paper, 34 x 46 inches
Ο Ζάκανιτς θέλησε με το κίνημα
Pattern and Decoration
να αντιπαρατεθεί στην κυρίαρχη μινιμαλιστική αισθητική. σ. 43
medium: steel
dimensions: (3.2 x 16.5 cm)
"η ιδέα του readymade είναι ίσως ό,τι πιο σημαντικό περιλαμβάνει το έργο μου" σ. 48
To ότι μπορεί κάτι να είναι τέχνη χωρίς να είναι ωραίο είναι μια κατάκτηση του 20ου αιώνα. σ. 50
Portret van een groteske oude vrouw
Quinten Massijs [1466-1530]
Eίναι όμως "ωραίος" ο πίνακας αυτός του 1513;
Στο δέκατο κεφάλαιο της πλατωνικής Πολιτείας ο Σωκράτης επιχειρηματολογεί πως ο καθρέφτης αποτυπώνει την πραγματική όψη των πραγμάτων χωρίς καμιά προσπάθεια. σ. 53
20 αιώνες μετά ο Παρμιτζανίνο αποδεικνύει με την αυτοπροσωπογραφία του μέσα στον κυρτό καθρέφτη πόσο καλά μπορεί να ζωγραφίσει!
Left: “abstract oil painting” by James V. Harvey, 1957.
Right: “Brillo Pad box” by James V. Harvey, circa 1959.
James Harvey [1929-1965]was an abstract expressionist painter in New York City whose dayjob was designing product packaging. In 1961, he redesigned a case of Brillo Pads, for example.
"βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αριστούργημα διαφημιστικής ρητορικής, κατάλληλης να συγκινήσει τον αγοραστή"
"ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου χαρτοκιβωτίου είναι ένας φόρος τιμής σε μια συγκεκριμένη εποχή, στα αισθητικά και καλλιτεχικά της κριτήρια..."
σ. 67
o Andy Warhol ανάμεσα στα έργα του...
"στόχος του έργου ήταν να εξαλείψει τις αντιληπτικές διαφορές μεταξύ τέχνης και πραγματικότητας"
σ. 61
"ο χαρακτηρισμός τους ως έργων τέχνης δε βασιζεται στην εξωτερική τους εμφάνιση σε σύγκριση με των βιομηχανικών χαρτοκιβατίων" (που περιείχαν και τα χρηστικά σφουγγαράκια)
σ. 62
"Τα κουτιά του Γουόρχολ ήταν μια αντίδραση στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό, μέσω κυρίως της επιδίωξής του να εκθειάσει όλα όσα περιφρονούσαν οι αφηρημένοι εξπρεσιονιστές"
σ. 69
όχι μιμήσεις
Brillo Box (3ȼ Off) (HBO Documentary Films)
1968
Tα κάλπικα κουτιά του Σουηδού επομελητή εκθέσεων
Pontus Hulten
Mike Bidlo’s Not Warhol (Brillo Boxes, 1964),
2005, Lever House Art Collection, New York
"έτσι έχουμε τέσσερις ομάδες κουτιών Μπρίλο με την καθεμιά να έχει διαφορετικό νόημα.
πράγματι μοιάζει σαν να πρόκειται για το τέλος της τέχνης"
σ. 78
Brillo Box and so forth | An interview to Arthur Danto
Jacques-Louis David
La Mort de Marat / Marat Assassiné 1793
"Η στάση του επαναστάτη Μαρά θυμίζει το Χριστό τη στιγμή της ταφής του.
... Αυτό υπονοεί ότι οι ιδέες του δε θα πεθάνουν, όπως συνέβη με το Χριστό..."
σ. 64
"τα έργα τέχνης έχουν αναφορικότητα, και επομένως νόημα"
σ. 62
"ο θεατής καλείται να ερμηνεύσει τις εννοηματωμένες ιδιότητες ώστε να συλλάβει το ενσωματωμένο σ' αυτές νόημα"
σ. 63
"Η άποψη ότι ένα ενσωματωμένο νόημα είναι αυτό που μετατρέπει ένα αντικείμενο σε έργο τέχνης ισχύει τόσο στην περίπτωση του Νταβίντ όσο και του Γουόρχολ." σ. 64
Roy Lichtenstein
kiss II 1962
"ήθελε να φέρει την τέχνη της καθημερινής ζωής (κόμικς) στις γκαλερί"
σ. 70
[ο πίνακας πωλήθηκε το 1990 για 6 εκατομμύρια δολάρια]
DONALD JUDD
untitled 1991
βρίσκεται στο μουσείο του Ισραήλ
επίτηδες χωρίς βάση, το γλυπτό δεν ξεχωρίζει ως έργο τέχνη από τον περιβάλλοντα χώρο
"τα έργα έχουν τον τίτλο "άτιτλο" υποθέτω κυρίως για να αποτρέψουν το θεατή να θεωρήσει ότι απεικονίζουν κάτι συγκεκριμένο"
"όχι μιμήσεις υπαρκτών αντικειμένων"
σ. 65
SAUL STEINBERG [1914-1999]
"ένα κουτί ονειρεύεται το τέλειο πορτρέτο με άψογες γραμμές και γωνίες"
σ. 73
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου