Η ηλικία της αθωότητας του Joshua Reynolds

               The Age of Innocence c. 1785/8


Ο Τζόσουα Ρέναλντς (1723-1792), το χαϊδεμένο παιδί του 18ου αιώνα στη Βρετανία, αξιώθηκε, εκτός από το να στεφθεί ιππότης από το βασιλέα Γεώργιο Γ',  να γίνει ο πρώτος διευθυντής της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών της χώρας του το 1769. Το 1784 διορίστηκε επίσημος ζωγράφος του βασιλιά, μια θέση που πολύ θα ήθελε και ο Thomas Gainsborough, αλλά ο Ρέναλντς πίεσε απειλώντας πως αν δεν την έπαιρνε θα παραιτιόταν από τη θέση του στην Ακαδημία.
Ήταν πολύ πετυχημένος κυρίως ως ζωγράφος πορτρέτων, και έφτασε να χρεώνει το 1864,  100 γκινέες ανά πίνακα. Αναλάμβανε μόνο τα ουσιαστικά του πορτρέτου, για τα ρούχα ασχολούνταν μόνο οι μαθητές και ο βοηθός του εργαστηρίου του.

Ο συγκεκριμένος πίνακας με το αθώο κοριτσάκι  ζωγραφίστηκε μάλλον πάνω σ' ένα προγούμενο, το κορίτσι με τις φράουλες, επειδή είχαν ξεφτίσει πολύ τα χρώματά του.
Ήταν τόσο αγαπημένος που μόνο στα επόμενα 40 χρόνια φτιάχτηκαν 323 ελαιογραφίες, αντίτυπά του! 
Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό δείγμα πορτρέτου που την εποχή εκείνη ονομαζόταν "fancy picture". Tα πορτέτα αυτού του τύπου αναπαριστούσαν συνήθως χαριτωμένα παιδιά αγροτών ή ζητιανάκια, με πολύ συναισθηματικό εξιδανικευμένο τρόπο, ώστε να προκαλούν τη συμπάθεια του θεατή.

Στις 14 Δεκεμβρίου 1770, ο Ρέναλντς είχε δώσει μια ομιλία στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, που αργότερα κυκλοφόρησε ως "Discourse III".
Εκεί εκθέτει τις απόψεις του περί του "υψηλού στιλ" (grand style).
Θεωρεί ότι  ζωγράφος διαφέρει εντελώς από τον τεχνίτη των μηχανικών-διακοσμητικών ασχολιών, δεν είναι απλώς επιστήμονας, αλλά υπέρτατος κριτής όλων των δημιουργημάτων της φύσης! Ο στόχος του λοιπόν δεν είναι να την αναπαραστήσει πιστά, διότι ψάχνει για την ιδανική ομορφιά, και αφού η φύση γέμει δυσαναλογιών, καθήκον του είναι να τη διορθώσει.
Επομένως, αφού μελετήσει διεξοδικά ό,τι βλέπει, δε θα περιοριστεί σε κανένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή πρόσωπο, αλλά θα στοχαστεί την ιδανική ομορφιά, και μόνον αυτή θα ζωγραφίσει. Έτσι, απαλλαγμένος από το πέπλο της πρόσκαιρης μόδας, θα ζωγραφίσει για την αιωνιότητα, αποτυπώνοντας μια εξευγενισμένη ιδανική τελειότητα.

Νομίζω πως στην  ηλικία της αθωότητας, εφάρμοσε πιστά τα διδάγματά του, προσφέροντας στο κοινό του αυτό ακριβώς που ζητούσε, ένα αιθέριο κοριτσάκι, χωρίς ψεγάδια, μια απολύτη αποτύπωση του τέλειου που είχε στο νου του.
Με τα σημερινή μας μάτια, ο πίνακας, ένας τυπικός συγκερασμός Αναγέννησης και Μπαρόκ, μάλλον φαντάζει τετριμμένος, ψεύτικος και βαρετός, παρά την "ομορφιά" του.

βιβλιογραφία

Beardsley, M. C. (1989). Ιστορία των αισθητικών θεωριών. Αθήνα: Νεφέλη 
σελ. 140-142
Gombrich, E. H. (1998). Το χρονικό της τέχνης. Β’ Έκδοση, μετάφραση της 16ης αγγλικής. Αθήνα : ΜΙΕΤ
σελ. 464-470 
Sir Joshua Reynolds' Discourses