Ίδια χρονιά, δύο ζωγράφοι, δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι

                                          "To γεύμα" 1873
                                          λάδι σε μουσαμά   160 x 201 εκ.
                                             Claude Monet                                         

Το έτος είναι το 1873.
H Γαλλία  έχει υποστεί ταπεινωτική ήττα κατά τον γαλλοπρωσικό πόλεμο, ο αυτοκράτορας Ναπολεων Γ' έπεσε, και η Κομμούνα συνετρίβη.
Ο ζωγράφος Κλοντ Μονέ είχε διαφύγει στην Αγγλία για να γλιτώσει τα δεινά του πολέμου, την πολιορκία του Παρισιού και την εργατική εξέγερση.
Όταν επεστρεψε στη Γαλλία έφτιαξε τον παραπάνω πίνακα.
Ένα παιδάκι που παίζει δίπλα στο πολυτελές τραπέζι στον κήπο, στρωμένο ακόμη με διάφορα εδέσματα.
Στο βάθος δύο κυρίες πλησιάζουν, ένα καπέλο κρέμεται στο κλαδί του δέντρου που προσφέρει τη σκιά του πάνω από το τραπέζι, μια τσάντα και μια ομπρέλα μην τυχόν κι ο ήλιος σκουρήνει το κατάλευκο δερματάκι των γυναικών.
Αυτός είναι ο κόσμος του ιμπρεσιονιστή καλλιτέχνη.
Ένα στιγμιότυπο από τον ήρεμο βίο του.
Μια ευκαιρία να παίξει με τα χρώματα en plein air, αφού κάθε μέρα είναι γι' αυτόν μια σχόλη.
Φυσικά στον κήπο του στο Argenteuil.
Ένας πίνακας παραγγελία του  Ernest Hoschedé.
.

              Бурлаки на Волге        1870–73
              Εργάτες που σέρνουν ποταμόπλοιο στο Βόλγα  
              Илья́ Ефи́мович Ре́пин
              Ηλίας Εφίμοβιτς Ρέπιν  

               Μπουρλάκοι στο Βόλγα, σε φωτογραφία της δεκαετίας του 1900.


Ο Ρέπιν είναι ένας τελείως διαφορετικός ζωγράφος.
Δίνει με ρεαλιστικό τρόπο μια σκηνή από την πραγματική ζωή ενός εργάτη "μπουρλάκου". Ζεμένος με σκοινί σαν το ζώο σέρνει το ποταμόπλοιο.
Ο τελευταίος στον πίνακά του στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

    "Οι χτίστες του Μπρατσκ."     1960-1961
     του Βίκτορα Πόπκοφ

Πόσο διαφορετικοί αλήθεια εμφανίζονται εδώ οι χτίστες στον παραπάνω πίνακα!
Είναι στα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης του Χρουστσόφ.
 Η ΕΣΣΔ φαίνεται πολύ σίγουρη για τον εαυτό της. Πριν τρία μόλις χρόνια ξεπέρασε τις ΗΠΑ στην τεχνολογία, στέλνοντας πρώτη δορυφόρο στο διάστημα.
Η σιγουριά αυτή λες και διακρίνεται στα πρόσωπα και τον τρόπο που κάθονται οι εργάτες.
Ούτε ίχνος από τη σωματική κούραση των μπουρλάκων στον πίνακα του Ρέπιν.
Λες και δεν κουράστηκαν καθόλου από την εργασία τους.
Ένα πίνακας σοσιαλιστικού ρεαλισμού που καταντάει... μη ρεαλιστικός.






webliography
1339 έργα του Κλοντ Μονέ [φωτοάλμπουμ]
σημειώσεις για τον πίνακα του Ρέπιν [μουσείο Guggenheim]
Socialist realism

The Luncheon, Monet's Garden at Argenteuil by Claude Monet

The Luncheon (Monet's Garden At Argenteuil)



βιβλιογραφία
10,000 years of art. (2007). London: Phaidon 
Burns, E. M. (2006). Ευρωπαϊκή Ιστορία. Ο δυτικός πολιτισμός: Νεότεροι χρόνοι. Δ’ Έκδοση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
σελ. 706-711

Στην έκθεση ζωγραφικής του Κώστα Λούστα στο βιβλιοπωλείο Books + Art

                                      ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΥΣΤΑΣ [1933-2014]

«Θα χαρώ πολύ να μη μάθω ποτέ σε ποια Σχολή ανήκει η ζωγραφική μου. Να μου δείξετε εσείς μια Σχολή, που δεν θα μου κλέβει ούτε ένα χιλιοστό από το συναίσθημά μου, και θα γίνει αύριο αυτή η Σχολή μου.»

Aπόσπασμα από τη συνέντευξη του Κώστα Λούστα στον Α. Χατζόπουλο, 
Εφημερίδα «Εσπερινή Ώρα», 2 Απριλίου 1968, σελ. 4.

                                               αυτοπροσωπογραφία

                                   Διαφήμιση της έκθεσης στο διαδίκτυο


                         

                                          Η αφίσα της έκθεσης

              τρεις πίνακες όπως εκτίθενται στον δυτικό τοίχο
                        του καφέ του βιβλιοπωλείου

         τρεις πίνακες όπως εκτίθενται στον ανατολικό τοίχο
                        του καφέ του βιβλιοπωλείου

η υπογραφή του ζωγράφου σε ένα από τα έργα

                                      "και στα μαλλιά λίγο κόκκινο"

    "τα κορίτσια από το πατάρι 1"

                                     "τα κορίτσια από το πατάρι 2"

                                         "Χερουβείμ"

                                   

Το καφέ βέβαια του βιβλιοπωλείου χωρούσε μόνο καμιά δεκαριά από τα ερωτικά του Λούστα.
Ο ζωγράφος δημιούργησε περίπου 16.500 συνολικά έργα!!!
Οπότε, γίνεται αντιληπτό ότι μόνο μια ελάχιστη γεύση του έργου του μπορούμε να πάρουμε.



Επιρροές;;; ; 
Oσον αφορά τα "ερωτικά" του
ίσως ο Γάλλος Pierre Bonnard (1867-1947), αν δούμε το παρακάτω έργο του.

                      "L' indolente" ou "Femme assoupie sur un lit" ou "Farniente" 1899
                                      Paris, musée d'Orsay
                        

Ίσως επίσης η Γαλλίδα  Marie Laurencin, όσον αφορά τα πρόσωπα.



                         1913, " Le Bal élégant, La Danse à la campagne"


Πιθανότατα ως προς την "προκλητικότητα" 
ο  Πολωνογάλλος Balthus.

          "Nu aux bras levés", λάδι σε μουσαμά, 1951

ή

                              Balthus "γυμνό με γάτα"


Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο Λούστας έχει το εντελώς ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ του ύφος.

webliography

η ιστοσελίδα του ζωγράφου στο facebook [περιέχει πολλά έργα και ποιήματα]

Πέθανε ο ζωγράφος Κώστας Λούστας  [20 Ιουν 2014]

 [βίντεο] Ο Κωστάκης Λούστας στον Νυχτερινό Επισκέπτη - 1996

[video] Kostas Loustas painting George Chimonas  21-5-1993

[βίντεο]  Kostas Loustas painting Manolis Kriaras

[βίντεο]  Kostas Loustas is painting Dinos Christianopoulos

John Brack       Balthus, Nude with a cat  [άρθρο στα αγγλικά]

βιβλιογραφία

Η φτωχή τέχνη του Γιάννη Κουνέλλη

                                    ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΝΕΛΗΣ   [1936-2017]

                          O Kουνέλλης με άτιτλο γλυπτό του το 1971

                      ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΝΕΛΗΣ 

Έκθεση του 2013, στην Galería Kewenig, Oratorio de Sant Feliu, Palma de Mallorca, Ισπανία

                      "Alfabeto"   1966

                           Senza Titolo (da inventare sul posto), 1972

             "χωρίς τίτλο"  2014
σιδερένιοι δοκοί, καρφιά, σκισμένα παλτά
γκαλερί Sprovieri

"Ο φόβος είναι σαν τον πηλό. Και πρέπει να τον πλάσεις. Είναι η αρχή κάθε παραγωγικής ιδέας. Σου εντείνει τη διάθεση να τον μεταλλάξεις και στο τέλος μπορείς να φτιάξεις το καινούργιο. Και ίσως οι άλλοι έχουν ανάγκη από τον μεταπλασμένο φόβο, και μάλιστα δοσμένο από κάποιον που έχει φοβηθεί."

Γιάννης Κουνέλλης

                                            "Χωρίς τίτλο"
                         ζωντανή εγκατάσταση 12 αλόγων,
                                 galleria L’ Attico, Ρώμη 1969

Μπορεί τα πάντα να είναι τέχνη;
Πολύ δύσκολο να νιώσεις την εμπειρία από μια "ψυχρή" φωτογρταφία.
Όσοι είδαν την πραγματική έκθεση στην γκαλερί (τελευταία φορά το 2015, στη Νέα Υόρκη) μίλησαν για το αίσθημα της ηρεμίας που προκαλούν τα ζώα καθώς τρώνε το σανό τους, ή χλιμιντρίζουν, η απαλή μουσική, και η χρωματική αντίθεση των κατάλευκων τοίχων και του μαύρου δαπέδου από κοαυτσούκ.

Arte Povera     [ΦΤΩΧΉ ΤΕΧΝΗ]

Στα τέλη της ταραγμένης πολιτικά δεκαετίας του 1960.
Εννοιολογική, πειραματική, αντιεμπορική.
Χρήση εφήμερων υλικών.
Ο χώρος της ίδιας της έκθεσης "δένει""με τα χρησιμοποιούμενα υλικά, και γίνεται αναπόσπαστο στοιχείο της αισθητικής εμπειρίας.
Το  "ιερό" με το γήινο χρησιμοποιούνται δίπλα - δίπλα.
Απουσία χρήσης φωτογραφιών και γενικότερα της τεχνολογίας, εμμονή στη χειροτεχνία.
Ούτε readymade ούτε objet trouve.

Επηρεάστηκε από καλλιτέχνες όπως οι Kazemir Malevich, Alberto Burri, Lucio Fontana,  Jackson Pollock και ο Franz Kline.

WIKIQUOTES Jannis Kounellis

• I don't want to delve into the past for archeological pleasure - though it could have been that - but because the past has a reality which conditions us deep down. Then if you bring it slowly to the surface, it's full of possibilities.
  • Quoted in Kristine Stiles & Peter Howard Selz: Theories and documents of contemporary art (1996) P.670

• I don't know if I'm making myself clear, but if I were to accept this business of conceptual art I would have no reason to exist.
  • Quoted in Kristine Stiles & Peter Howard Selz: Theories and documents of contemporary art (1996) P.671

webliography

Addio a Kounellis, il maestro dell'arte povera [Repubblica]

Jannis Kounellis, Whose Ingenious, Poetic Work Helped Define Arte Povera, Dies at 80

Kounellis, 12 cavalli vivi

Allison Meier The Calm and Controversy of 12 Horses in an Art Gallery

Πέθανε ο σπουδαίος καλλιτέχνης Γιάννης Κουνέλλης

ROBERTA SMITH Review: Art That Snorts, From Jannis Kounellis, at Gavin Brown’s Enterprise 

JANNIS KOUNELLIS [CHEIM and READ]

Jannis Kounellis [White Cube]

Ο Γιάννης Κουνέλλης, η Αξία του Φόβου και η Επαναστατικότητα της Εικόνας

Γιάννης Κουνέλλης: Ανικανοποίητος στο διηνεκές Ο Γιώργος Καρουζάκης αναζητεί τα ίχνη του καλλιτέχνη μέσα από ένα εξαιρετικό πορτρέτο για τη ζωή και το έργο του Πηγή: www.lifo.gr

 Γιάννης Κουνέλλης Ανικσνοποίητος στο διηνεκές [Lifo]

Ζαχαρόπουλος Ντένης Γιάννης Κουνέλλης (1936-2017): «Γιατί τα βότσαλα δεν είναι βοτσαλάκια. Γιατί τα λιμάνια δεν είναι λιμανάκια»   [εφημερίδα ΑΥΓΗ]

Jannis Kounellis: "Sono un vecchio Ulisse senza Itaca innamorato della pesantezza dell'arte"

φωτοάλμπουμ έργων του Κουνέλλη της πινακοθήκης Galleria Continua

[βίντεο]  Jannis Kounellis. "Da inventare sul posto (To invent on the spot)." (1972)  MoMA

[βίντεο] Jannis Kounellis: Untitled (12 Horses) (2006) 

Jannis Kounellis: Gray is the Color of Our Time [βίντεο]

“Art or Sound” at Fondazione Prada, Ca’ Corner della Regina, Venice

[βίντεο]  Jannis Kounelliss trasforma il cortile del Bargello in un'opera d'arte

βιβλιογραφία
Foster, H., Krauss, R., Bois Y-A., & Buchloh, B. (2013). Η τέχνη από το 1900. Μοντερνισμός, αντιμοντερνισμός, μεταμοντερνισμός. Tρίτη Έκδοση. Αθήνα: Επίκεντρο
σελ. 553-555

Το άχρωμο 1958 του Piero Manzoni

                                                 Αchrome 1958                                                 
                                                 PIERO MANZONI  []

Ένας από μια σειρά μονοχρωματικών πινάκων που τους ονόμασε Achromes.
Πειραματίστηκε με χαραγμένες επιφάνιες που βουτούσε σε υγρή καολίνη (λευκή πορσελάνη) και τις άφηνε να στεγνώσουν,
εξ ου και η "ανάγλυφη" επιφάνειά τους.
Επομένως το έργο φτιαχνόταν σχεδόν από μόνο του.

Είναι άραγε η τεχνική του Manzoni πολύ διαφορετική από το στάξιμο της μπογιάς που επιχειρούσε παλιότερα ο Pollock;
Mάλλον ο Μαντσόνι προχωράει πιο πέρα από την έμφαση στο καθ' αυτό "γεγονός του δημιουργειν", αφού η ουσιαστική δημιουργία αφήνεται στην τύχη.
Από την άλλη μεριά, κι αυτός δε μένει εντελώς αμέτοχος.
Έχει προηγηθεί η δημιουργία των χαραγμένων επιφανειών και η παρασκευή της καολίνης..



Γιατί διάλεξε το απόλυτα λευκό;
Aπόπειρα μιας "νέας καλλιτεχνικής σύλληψης" με έμφαση στην απλότητα/αγνότητα;
Επηρεασμός από τα μονόχρωμα μπλε του Yves Klein που είδε στην έκθεση στην Galleria Apollinaire του Μιλάνου την προηγούμενη χρονιά;




"H αφαίρεση και οι αναφορές πρέπει να αποφεύγονται εντελώς. Καθώς είμαστε ελεύθεροι να εφευρίσκουμε πρέπει να πετύχουμε την κατασκευή ενός κόσμου που μετριέται μόνο με τους δικούς του όρους. Δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να θεωρούμε τον πίνακα ως χώρο για να προβάλουμε την πνευματική μας σκηνογραφία. Είναι μια περιοχή στην οποία ερευνούμε την ανακάλυψη των πρώτων μορφών."

Piero Manzoni, 1957

Κείμενο - ετικέτα στο Άχρωμο 1958, στην έκθεση:
Art in Our Time: 1950 to the Present, Walker Art Center, Minneapolis,
September 5, 1999 to September 2, 2001.

webliography

Piero Manzoni Achrome [Guggenheim]

 

Piero Manzoni Achrome [Walker Art Center]

Το αρχείο Piero Manzoni

Η Τεχνική του Τζάκσον Πόλλοκ action painting και dripping [μπλογκ τέμπερες]

βιβλιογραφία

Godfrey, T. (2001). Εννοιολογική Τέχνη. Αθήνα: Καστανιώτης

σελ. 79-82

Απλά μαθήματα κριτικής της ζωγραφικής από τον Ad Reinhardt

Ένα από τα δεκάδες σκίτσα που δημοσίευσε στην αριστερή εφημερίδα PM.


Εκτός από ζωγράφος αφηρημένου εξπρεσιονισμού, ο Ad Reinhardt υπήρξε και σπουδαίος γελοιογράφος. Σκίτσα του δημοσιεύτηκαν σε έντυπα όπως το Glamour, Macy’s, the National Council of American-Soviet Friendship, the New Masses, the Saturday Evening Post, και το Ice Cream World.

Στο παραπάνω σκίτσο ασχολείται με τους εξυπνάκηδες που κοροϊδεύουν όσα έργα τέχνης δεν μπορούν να καταλάβουν, χαζογελώντας και θέτοντας το κοινότυπο ερώτημα: "Μα τι αναπαριστά;" Η απάντηση έρχεται από το ίδιο το έργο που σε δεύτερη φάση μεταμορφώνεται σε αγριεμένη οντότητα και ρωτά επιθετικά το ρηχό θεατή: "ΕΣΥ τι αναπαριστάς;"

Στο δεύτερο σκίτσο ο Ράινχαρτ μας συμβουλεύει, αφού μάθουμε να κοιτάμε τα διάφορα πράγματα, να ξεκαθαρίσουμε το πρόβλημα του τι ακριβώς ΕΜΕΙΣ αναπαριστούμε...
Ένα βασικό μάθημα τεχνοκριτικής και αυτογνωσίας.

Δεν είναι καθόλου περίεργο για κάποιο ζωγράφο να ασχοληθεί με τα σκίτσα.
Άλλοι καλλιτέχνες του 20ου αιώνα που γελοιογραφούσαν είναι οι
Philip Guston, Edward Hopper, Willem de Kooning, Richard Lindner, Reginald Marsh, και ο John French Sloan.

webliography

Robin Cembalest  Modernism’s Best Comic Artist [= Ad Reinhardt]
Amanda Petrusich  Ad Reinhardt’s Cartoons [NEW YORKER]

AD REINHARDT Twelve Rules for a New Academy (1953)

Jillian Steinhauer  How to Look at Ad Reinhardt’s Cartoons

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Godfrey, T. (2001). Εννοιολογική Τέχνη. Αθήνα: Καστανιώτης
σελ. 64-67 

"Untitled 1991" του Felix Gonzalez-Torres

"Untitled 1991",
του Felix Gonzalez-Torres    [1957 –  1996],
ασπρόμαυρη φωτογραφία σε πινακίδα [billboard] σε δρόμο

Ιστορικό
Το 1991 ο καλλιτέχνης στήνει 24 πινακίδες μ' αυτή τη φωτογραφία σε διάφορα σημεία στη Νέα Υόρκη. Πριν από λίγο καιρό ο ερωτικός του σύντροφος, ο Ross Laycock, έχει πεθάνει από AIDS.


Ένα άστρωτο κρεβάτι με κατάλευκα σεντόνια.
Κάποιοι προφανώς μόλις σηκώθηκαν απο 'κει και το άφησαν έτσι.

Όσοι γνώριζαν την προσωπική του τραγωδία θεώρησαν το έργο ως αφηρημένο μνημείο για τον νεκρό.
Τι θυμίζει; Ερωτική σκηνή. Νοσταλγία.
Μένει κάποιο αίσθημα μοναξιάς;
Μια αντίδραση στην ομοφοβική υστερία που είχε ξεσπάσει με αφορμή την τρομερή ασθένεια;
Στη συνέντευξη του στον Τομ Φόλαντ [που παραθέτω στη βιβλιογραφία, παρακάτω]
ο Γκονζάλες-Τόρες ομολογεί πως το κοινό του ήταν πρωταρχικά ο σύντροφός του, ο Ρος. Όλοι οι υπόλοιποι είμαστε απλά ευπρόσεκτοι στα έργα του.
Μα τώρα που πέθανε ο  Ρος; Προς τι οι 24 πινακίδες;;
Νομίζω μια  καθαρά προσωπική αντίδραση από τα τρίσβαθα της ψυχής του.
Μια λευκή κραυγή που φωνάζει στη διαπασών πόσο άσπιλη ήταν η αγάπη τους.
Πως δε θα τον ξεχάσει ποτέ, γι' αυτό κι αφήνει άστρωτο το κρεβάτι.

Και πιθανόν, σε δεύτερο πλάνο, η ευθύνη του φωτογράφου να αφυπνίσει το βαθιά νυχτωμένο πλήθος από ένα σωρό προκαταλήψεις, στερεότυπα και φοβίες γύρω από τη σεξουαλική συμπεριφορά...

webliography

ArtPress January 1995 Pages: 24 -32  Interview with Felix Gonzalez-Torres by Robert Storr
Tom Folland Felix Gonzalez-Torres, “Untitled” (billboard of an empty bed)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Godfrey, T. (2001). Εννοιολογική Τέχνη. Αθήνα: Καστανιώτης
σελ. 7-11 

Στην έκθεση ζωγραφικής του Ηρακλή Παρχαρίδη στο βιβλιοπωλείο Book + Art

                       στο καφέ του ημιόρωφου
                       του βιβλιοπωλείου Book + Art

                                      η αφίσα της έκθεσης

                                 στην είσοδο του βιβλιοπωλείου

                                μπροστά στο "γερμένο δέντρο"  ή
                                 "Δεν άντεξε το δυνατό αέρα."

       Η φωτοτυπία που τύπωσε ο ζωγράφος, ως μοναδικός οδηγός της έκθεσης.


Αποτόλμησα να δώσω μερικούς προσωπικούς "τίτλους" σε κάποια από τα έργα της έκθεσης:

                               "Δεν άντεξε το δυνατό αέρα."

                                        "Δέντρο - εσταυρωμένος"

           "Το ροζ προσπαθεί να κυριαρχήσει στην πανδαισία των χρωμάτων"

                                            "Έπιασε πια ρίζες"

                                             "κρυμμένη φιγούρα"

                                          "η απελπισμένη συζήτηση"  ή
                                           "λύνοντας την παρεξήγηση"

                                                            "Μοναξιά"   ή
                                                           "το δέντρο - παρέα"