"Η δολοφονία του Μαρά" του David

La Mort de Marat / Marat Assassiné    1793
Jacques-Louis David

Ιστορικό πλαίσιο
Ο Μαρά, διάσημος γιατρός,  είναι πια το ακραίο μέλος της Επιτροπής Δημόσιας Ασφαλείας, που έχει εγκαταστήσει τη "βασιλεία του τρόμου" για να υπερασπιστεί τη γαλλική επανάσταση που είχε ξεκινήσει το 1789.
Η άλλη του όψη είναι αυτή του υπερασπιστή των λαϊκών δικαιωμάτων.
Στις 13-7-1793, η Charlotte Corday καταφέρνει να μπει στο μπάνιο του, προφασιζόμενη την αποκάλυψη κάποιου δικτύου αντεπαναστατών, και τον μαχαιρώνει στο στήθος.
Ο Μαρά πεθαίνει και η δολοφόνος συλλαμβάνεται χωρίς να προσπαθήσει καν να διαφύγει, αφού πέτυχε το στόχο της: να εκδικηθεί τον Ιακωβίνο επαναστάτη για τις εκκαθαρίσεις των φίλων της Γιρονδίνων τον προηγούμενο Σεπτέμβριο.
Ο ζωγράφος Νταβίντ, Ιακωβίνος κι αυτός που είχε ψηφίσει πριν λίγους μήνες την εκτέλεση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ',  υπόσχεται στην Εθνοσθνέλευση ότι θα απεικονίσει τη δολοφονία του φίλου του "για το καλό του λαού".
Ξεκάθαρο λοιπόν ότι πρόκειται για προπαγανδιστικό έργο.

Περιγραφή του πίνακα
Ο Μαρά είναι ξαπλωμένος νεκρός μέσα στο ιαματικό του λουτρό, όπου συχνά κατάφευγε για να ανακουφιστεί από τους πόνους της δερματικής του νόσου.
Στο αριστερό του χέρι ένα γράμμα με αίτημα του απλού λαού, στο δεξί η πένα. Γραφείο του ένας απλός πάγκος!
Στο στήθος του η πληγή που ακόμη αιμορραγεί.
Πουθενά φρουροί, πουθενά στο σώμα του τα σημάδια της αρρώστιας.
Στο πρόσωπο του δολοφονημένου ούτε ίχνος πόνου. Αντίθετα, στολίζεται από ένα χαμόγελο ηρεμίας. Ο επαναστάτης Μαρά ξέρει ότι πέθανε επιτελώντας το καθήκον του μέχρι την τελευταία στιγμή.
Μοιάζει σχεδόν με ιερομάρτυρα!
Μα ο Νταβίντ όμως είναι άθεος...

 Pietà   [1498]
 Michelangelo
Ο πίνακας του Νταβίντ είναι επηρεασμένος άραγε από το γλυπτό του Μιχαήλ Άγγελου;

La Deposizione    [1602-1604]

Caravaggio
Άλλοι υποστηρίζουν πως το χέρι του Μαρά κρέμεται όπως το χέρι του Χριστού στον πίνακα του Καραβάτζιο.
Ο Μαρά λοιπόν ένας μάρτυρας - σωτήρας της επανάστασης;

La Mort de Marat      [1934]

Pablo Picasso

O Πικάσο βέβαια ζωγράφισε ένα πολύ διαφορετικό πίνακα με το ίδιο θέμα, τονίζοντας τη σκηνή του φόνου.

Ο θάνατος του Μαρά [1907]
Edvard Munch

Ο Μουνκ ζωγράφισε το θέμα σαν να επρόκειτο για φόνο από ερωτική ζήλια.
Ο μισός πίνακας πλημμυρισμένος στο αίμα, στο κρεβάτι, στα πόδια της δολοφόνου, πάνω στο τραπέζι με τα φρούτα.
Κεντρικό πρόσωπο εδώ η φόνισσα.
Επιτέλεσε το καθήκον της. Κανένα ίχνος πάθους στο πρόσωπό της.
Κι ο νεκρός; Σαν να του άξιζε τέτοιος θάνατος. Κείτεται παραπεταμένος...

 

 

webliography 

Michael Glover The Death of Marat, 1907 Edvard Munch [The Independent]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Argan, G. C. & Bonito Oliva, A. (2014). Η μοντέρνα τέχνη 1770-1970. Η τέχνη στην καμπή του 21ου αιώνα. Ηράκλειο: ΠΕΚ 

σελ. 30-32 
Burns, E. M. (2006). Ευρωπαϊκή Ιστορία. Ο δυτικός πολιτισμός: Νεότεροι χρόνοι. Δ’ Έκδοση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
σελ, 438-440  

Gombrich, E. H. (1998). Το χρονικό της τέχνης. Β’ Έκδοση, μετάφραση της 16ης αγγλικής. Αθήνα : ΜΙΕΤ

σελ. 484-485